Adakah enjin ‘boxer’ betul-betul bagus? Ini kelebihan dan keburukannya

Pemilik kereta Porsche dan Subaru mungkin berlainan personaliti dan latar-belakangnya. Walaupun kedua-dua jenama kereta ini berbeza dalam pelbagai aspek, satu perkara yang dikongsi ialah minat mereka terhadap enjin ‘flat’ atau ‘boxer’ yang digunapakai di dalam kereta-kereta mereka.

Secara ringkasnya, enjin ‘boxer’ ialah enjin dengan piston melintang yang kedudukannya bertentangan antara satu sama lain. Selain daripada Porsche dan Subaru, ada juga beberapa model kereta lain yang menggunakan konfigurasi enjin ‘boxer’ ini. Antaranya ialah Citroen 2CV, Toyota S800, dan Chevrolet Corvair.

Alfa Romeo juga menggunapakai enjin ‘boxer’ di dalam beberapa model mereka seperti Alfasud, Sprint, Arna, 145, dan 146.

Ya, enjin 'boxer' bukanlah enjin istimewa hanya untuk Porsche dan Subaru. Memang banyak jenama lain yang berjinak-jinak dengan enjin jenis ini. Tapi, hanya Porsche dan Subaru kekal setia dengan konfigurasi ‘boxer’ sehingga ke hari ini.

Sebenarnya, ciptaan enjin ‘Flat’ atau ‘Boxer’ ini patut dikreditkan kepada Karl Benz dan jurutera-jurutera beliau pada 1897. Dahulunya ia dipanggil “Contra Engine” dan ia hanya ada dua silinder.

Memandangkan hanya Porsche dan Subaru yang masih setia dengan enjin ‘boxer’, ia telah menjadi enjin istimewa yang ada peminat-peminatnya sendiri. Apa yang membuatkan enjin ‘boxer’ ini hebat, atau sebaliknya? Di bawah kami senaraikan kebaikan dan keburukannya untuk penilaian anda sendiri.

Kebaikan – Pusat graviti yang rendah

Enjin ‘boxer’ atau ‘flat’ (rata) padan dengan reka bentuknya. Enjin tersebut sememangnya rata dan beratnya semua ke bawah.

Anda boleh cuba pandu Subaru Forester dan Toyota RAV4 untuk merasa sendiri kelainan enjin ‘boxer’. Anda juga boleh cuba Subaru XV / Mazda CX-30.

Kedua-duanya mempunyai tetapan suspension yang serupa – ‘Macpherson struts’ di hadapan dan ‘double wishbones’ di belakang. Satu perkara yang membezakannya ialah konfigurasi enjinnya.

Subaru Forester mempunyai ‘body roll’ yang lebih rendah berbanding RAV4 dan ini disebabkan oleh enjin ‘boxer’ yang mempunyai pusat graviti lebih rendah. Ya, Subaru mempunyai pemanduan semua roda yang simetri, tapi pusat graviti kereta memberi lebih impak terhadap tahap ‘body roll’ kereta tersebut.

Kebaikan – Keseimbangan sempurna

Enjin ‘boxer’ diseimbangi dengan sempurna kerana daya primer dan daya sekunder kedua-duanya seimbang.

Biar kami beri penjelasan ringkas tentang perkara ini.

Enjin tiga silinder, secara sendirinya, mempunyai daya primer yang tidak diseimbangkan.

Piston-piston di dalam enjin tiga silinder ini tidak membatalkan berat satu sama lain. Inilah sebabnya mengapa enjin tiga silinder perlu ditala/ditetapkan dengan lebih terperinci (contohnya, aci pengimbang/’balancer shaft’) untuk menyeimbangkan gerakannya. Honda ada cara mereka yang tersendiri dalam mengimbangi enjin tiga silinder. Secara semulajadi, enjin tiga silinder ‘in-line’ juga tidak mempunyai daya sekunder yang seimbang.

Enjin empat silinder ‘in-line’ selalunya mempunyai daya primer yang diseimbangi.

Bagaimana pergerakan silinder di dalam enjin ini?

Apabila dua omboh ('piston') berada di atas ('Top Dead Center') dan dua lagi omboh di bawah (Bottom Dead Center), omboh-omboh ini secara semulajadinya membatalkan berat satu sama lain.

Walaubagaimanapun, daya sekundernya tidak diseimbangi. Apabila dua omboh naik (TDC) dan dua omboh turun (BDC), ‘stroke’ di bahagian atasnya lebih laju berbanding ‘stroke’ di separuh bahagian bawahnya – menyebabkan ketidakseimbangan bagi daya sekundernya.

Enjin ‘boxer’ ketara jadi pemenang dalam aspek ini kerana separuh daripada ombohnya membatalkan daya dari separuh lagi ombohnya yang lain. Dua ombohnya bergerak ke kiri dan dua lagi bergerak ke kanan pada kelajuan yang sama ke arah yang bertentangan.

Keburukan – Saiz

Enjin ‘boxer’ bersaiz lebih besar daripada enjin ‘inline’. Walaupun jimat ruang di bahagian atasnya, enjin ‘boxer’ sangat lebar. Pernahkan anda terfikir kenapa Porsche tak pernah meletakkan enjin ‘flat’ mereka di dalam kereta enjin hadapan mereka? Sebenarnya, agak sukar bagi sesiapapun untuk memuatkan enjin ‘boxer’ di bahagian depan kereta.

Porsche 924, Porsche 944, dan Porsche Panamera tidak menggunakan enjin ‘flat’.

Memandangkan enjin ‘boxer’ lebar, agak sukar bagi pembuat kereta untuk memasukkan enjin ke dalam ruang enjin hadapan tanpa mengganggu ruang untuk rak stereng dan komponen-komponen lain. Perkara ini juga disahkan oleh Tetsuya Tada, ketua jurutera bagi Toyota 86 dan Toyota Supra.

Keburukan – Sukar untuk diselenggara

Enjin ‘flat-four’ memerlukan lebih banyak komponen berbanding enjin ‘in-line 4’ standard. Enjin ‘flat-four’ memerlukan lebih satu lagi kepala enjin, ‘camshafts’, kepala gasket, dan ‘timing belts’ berbanding enjin ‘inline-4’.

Jika dibandingkan dengan enjin V, komponen enjin ‘boxer’ lebih sedikit. Tapi, penyelenggaraan enjin ‘boxer’ lebih sukar sedikit kerana ketiadaan ruang untuk mengakses kepala enjin. Mekanik terpaksa mengeluarkan enjin ‘boxer’ dari kereta semata-mata untuk menukar kepala gasketnya.

Rumusan

Enjin ‘boxer’ menawarkan kelebihan dari segi pusat graviti yang rendah serta keseimbangan sempurna. Kekurangannya pula termasuklah saiz enjin dan kesukaran dalam proses selenggaranya.

Tak ramai yang sanggup menghasilkan kereta dengan konfigurasi enjin ini, dan mungkin juga ada pembeli yang batalkan niat untuk membeli kereta dengan enjin ‘boxer’ ini. Tapi, bagi yang faham akan kelebihannya, ada juga yang setia.